Quy luật cơ bản trong thiết kế nội thất và kiến trúc nguyên lý thiết kế

Các quy luật cơ bản trong thiết kế nội thất và thiết kế kiến trúc nhà ở đó là luật về sự cân bằng, nhịp điệu, nhấn mạnh, hài hòa, tương xứng và tỉ lệ

(Nguyên lý thiết kế nội thất,nguyên lý thiết kế kiến trúc) Những quy luật căn bản mang tính nguyên tắc trong thiết kế nội thất, trang trí nội thất nhà ở là kiến thức người thiết kế cần nắm vững đó là nguyên lý thiết kế nhà ở. Chúng quan trọng trong thiết kế công trình kiến trúc và thiết kế nội thất. Các quy luật thiết kế đó quan trọng cả trước khi thực hiện đồ án thiết kế đến khi thực hiện thiết kế nhà dân dụng, nguyên tắc thiết kế nội thất thể hiện ở các quy luật đó là:

 Quy luật về sự cân bằng  Balance Quy luật về nhịp điệu Rhythm Quy luật về sự nhấn mạnh Emphasis Quy luật về sự hài hòa Harmony Quy luật về sự cân xứng và tỷ lệ Proportion and Scale

Đối với màu sắc thiết kế cũng có các nguyên tắc lựa chọn, 

Quy luật cân bằng

Trong thiết kế nội thất quy luật cân bằng đó là sự đối xứng, cân đối của các yếu tố cấu tạo không gian nội thất từ cân bằng trong chiều cao, chiều rộng không gian, bài trí đồ nội thất, cấu tạo không gian nội thất ….. Nói cách khác, quy luật cân bằng được thể hiện ở tất cả các yếu tố sắp xếp trong một bố cục. Sự cân bằng trong thiết kế nội thất có hai loại chính đó là cân bằng đối xứng và cân bằng bất đối xứng.

Quy luật cân bằng trong thiết kế nội thất có thể là ở bố cục đồ nội thất, trang trí nghệ thuật trên tường nhà, hay các yếu tố khác cấu thành không gian nội thất nhà.

Một bố cục đối xứng thể hiện rõ áp dụng quy luật, ta thấy có sự đối xứng giữa các gối bố trí trên sofa cũng như đối xứng giữa đèn và bình hoa.

Cân bằng đối xứng

Hình 1) Sự cân bằng đối xứng trong thiết kế nội thất – nội thất phòng khách.

Trong hình 1 là ví dụ của ứng dụng quy luật cân bằng đối xứng khi thiết kế nội thất. Nếu bạn thấy một nửa không gian nội thất thì bạn có thể thấy nửa kia một cách tương tự, ở giữa là một khung tranh chữ nhật cân đối, dưới sắp xếp bộ sofa phòng khách với ghế đối xứng hai bên. Đó chính là sự cân bằng đối xứng, thậm chí thể hiện cả ở mảng tường, đèn, gối, chậu hoa và các đồ nội thất khác.

Áp dụng đối xứng nếu yêu thích một không gian có trật tự, dễ phỏng đoán.

Cân bằng bất đối xứng

Hình 2)  Áp dụng quy luật cân bằng bất đối xứng trong nội thất phòng khách.

Quy luật cân bằng bất đối xứng là một kỹ thuật cho một số mục đích nhất định khi thiết kế nội thất. Kỹ thuật ở đây là tạo ra một một không gian cân bằng nhưng không phải là sử dụng cân bằng đúng đối tượng cụ thể mà có thể là cân bằng giữa đối tượng này với đối tượng khác. Trong hình 2, ghế ngồi được bố trí cân bằng bất đối xứng (ghế sofa dài cân bằng với 2 ghế sofa nhỏ, nó cân bằng vì có sự tương đồng vệ độ nặng, về sự chiếm chỗ không gian).

Cân bằng bất đối xứng mang thêm sự cuốn hút thú vị và nhiều tính chất cho không gian nội thất.

Hình 3) Ứng dụng phối hợp quy luật cân bằng trong nội thất

Hình 3 thể hiện cả 2 loại quy luật cân bằng đối xứng và bất đối xứng: Đối xứng ghế sofa với 2 chiếc gối, chiếc bàn màu xanh và 2 ghế ngồi. Bất đối xứng với bàn bên trái và bàn bên phải, tranh treo tường …

Luật nhịp điệu

Nhịp điệu trong thiết kế nội thất quan tâm tới dịch chuyển và điều hướng tầm nhìn bởi các yếu tố sắp xếp theo bố cục lặp lại. Nhịp điệu thường tạo ra một dòng chảy êm đềm liên tục của tầm nhìn trong một căn phòng. Nhịp điệu như là một đường dẫn mà do đó ta có thể đọc được các phần quan trọng của ý đồ thiết kế, nó là một mẫu thức của nghệ thuật.

Trong bố cục trên có nhịp điệu nào không? Lướt mắt qua bạn có thể thấy một nhịp điệu về màu sắc giữa màu ghế xoay, ghế sofa và tranh treo tường.

Nhịp điệu có thể tạo nên bằng 3 cách đó là: sự lặp lại, dùng chuỗi và dùng sự liên tục. Người thiết kế nội thất thường có thể sử dụng tất cả các hình thức của nhịp điệu trong một bố cục, áp dụng luật nhịp điệu có thể sáng tạo ra một không gian nội thất đẹp tuyệt vời.

Nhịp điệu lặp lại các đối tượng

Các đối tượng lặp lại tạo ra nhịp điệu, có thể lặp lại về màu sắc hoặc các đồ nội thất.

Hình 4) Lặp lại màu sắc tạo ra nhịp điệu cho nội thất.

Hình 5) Các khung tranh chữ nhật lặp lại tạo ra nhịp điệu

Nhịp điệu từ chuỗi các đối tượng

Chuỗi ở đây được coi như thay đổi về hình dáng từ lớn sang nhỏ hoặc ngược lại, ví dụ như các ngăn bàn được biến đổi từ nhỏ đến lớn.

Hình 6) Nhịp điệu tạo ra dưới dạng chuỗi

Nhịp điệu từ sự liên tục

Nhịp điệu liên tục là cách hướng mắt nhìn liên tục từ điểm này sang điểm khác. Nhịp điệu tạo ra bằng cách chuyển đổi ổn định thường bằng một đường ổn định, trong thiết kế kiến trúc ví dụ như vòm, gờ phào trong phòng, các giá để đồ …

Hình 7) Nhịp điệu liên tục trong một căn phòng ăn, ở đây các giá sách với các ô ngang liên tục hướng mắt nhìn.

Luật nhấn mạnh

Nhấn mạnh là tạo ra một điểm nhấn tạo ra hiệu ứng thị giác đủ để thu hút và giữ sự tập trung cho không gian nội thất. Ví dụ điểm nhấn có thể là một chiếc lò sưởi thật đẹp trong phòng khách, một mảng tường trang trí nghệ thuật hoặc một nhóm các món đồ nội thất.

Sự nhấn được tạo ra bởi sự sắp đặt các yếu tố 1 cách hợp lý. Hoặc đặt chúng ở vị trí đáng được chú ý bằng cách dùng sự tương phản, có nghĩa là làm chúng nổi bật lên bằng những nét đặc trưng như màu sắc, hình dạng, tỉ lệ.

Bố cục trên với ý tưởng nhấn mạnh là bức tranh, nó được bố cục sắp xếp khác biệt với các phần còn lại (Ví dụ màu sofa làm giảm đi sử nổi bật của nó từ đó trở thành nền nhấn cho bức tranh).

Một số loại tương phản phổ biến là: cong và thẳng, rộng và hẹp, hoa mỹ và xù xì ...Nhấn mạnh bằng tương phản xuất phát từ rất nhiều phương cách, nhưng cách phổ biến nhất có lẽ là dùng màu sắc khi thiết kế nội thất. Sự tương phản về đường nét, hình dạng và kích thước làm nên ưu thế của 1 chi tiết so với tổng thể nội thất nhà.

Hình 8) Điểm nhấn của nội thất phòng khách trên là lò sưởi và chiếc gường. Chiếc gương thật lớn, nó thu hút mắt nhìn ngay khi lần đầu thấy căn phòng – đó chính là điểm nhấn lớn nhất.

Hình 9) Trong thiết kế nội thất bạn có thể dễ dàng tạo ra điểm nhấn bằng các bức tranh lớn.

Đối với nội thất phòng ngủ phần đầu giường và trang trí mảng tường đầu giường là cách tốt để có một không gian được nhấn mạnh. Đầu giường kích thước lớn, các bức họa, bộ sưu tập tranh có thể tạo điểm nhấn.

Hình 10) Ý tưởng trang trí bằng các bức hình trong nội thất phòng ngủ. Nó là cách hoàn hảo để cá nhân hóa không gian, thậm chí các bức tranh cũ được mang một đời sống mới.

Quy luật hài hòa

Sự đồng nhất hoặc hài hòa tạo nên sự liên kết giữa các yếu tố trong 1 diện mạo. Nó là sự cân bằng phù hợp của tất cả các yếu tố để tạo nên 1 tổng thể dễ chịu.

Hài hòa nội thất dựa trên một tập hợp các yếu tố chung tính chất phổ quát (hình dáng, màu sắc, tổ chức, vật liệu, kiểu dáng …). Thiết kế nội thất hài hòa khi tất cả các thành phần của không gian nội thất bản thân nó đều có chứa một sức hút nào đó.

Bố cục nội thất trên có sự hài hòa khi các đồ vật chính trong căn phòng có sự tương đồng về màu sắc

Hình 11) Không gian nội thất căn phòng trên là một ví dụ về luật hài hòa.

Nội thất căn phòng có một mạch liên túc, không có gì phá cách hoặc vượt quá tỉ lệ thông thường. Mọi thứ trong căn phòng có cùng một tone màu và các thành phần có vẻ đồng nhất về tỷ lệ. Đây chính là điều nhắm đến khi trang trí nội thất một cách hài hòa.

Hình 12) Sự hài hòa trong nội thất phòng khách

Ở hình 12, sự hài hòa được tạo ra từ cách sắp đặt đồ nộ thất trong không gian nhà, mỗi đồ nội thất ở vị trí tương đối với các đồ khác.

Nếu thích phong cách hài hòa bạn có thể thực hành bằng cách chọn trước đối tượng nội thất chính rồi từ đối tượng này chọn lựa đối tượng khác tượng đồng về tính chất với nó.

Hình 13) Sự hài hòa của nội thất phòng ngủ đến từ tương đồng của màu sắc nội thất.

Luật cân xứng và tỷ lệ

Luật cân xứng là mối quan hệ giữa hình dạng và kích thước để đạt được sự cân bằng, đồng nhất bản thiết kế nội thất. Sự cân xứng bao gồm những mối liên quan đó là liên quan về chiều cao, chiều rộng, chiều sâu và không gian chung quanh. Tỷ lệ phản ánh kích cỡ các thành phần trong quan hệ với tổng thể không gian nội thất.

Tương xứng và tỷ lệ mang tính tương đối tuy nhiên cần hết sức lưu ý để tránh sự thô kệch lệch lạc trong bài trí nối thất, ở hình trên gợi ý đó là nếu ghế sofa lớn thì dùng gối lớn, phòng nhỏ thì đồ nội thất có kích thước nhỏ.

Hình 14) Trang trí nội thất phòng khách thiếu sự cân xứng hợp lý.

Trong hình 14, chiếc bàn café làm mất cân xứng cho nội thất, không thể hiểu làm sao khách hàng di chuyển đến ngồi vì chiếc bạn lớn đã chiếm hết không gian cho giao thông.

Hinh 15) Lỗi trang trí phòng ngủ không tương xứng.

Hình 15, một chiếc giường ngủ lớn chiếm gần hết căn phòng tạo ra sự không tương xứng, vậy nguyên tắc giường ngủ nhỏ trong một phòng ngủ nhỏ cần được lưu ý.